الرئيسية
المنتديات
المشاركات الجديدة
بحث بالمنتديات
الغرف الصوتية
غرفة ٠٠٠٠
ما الجديد
المشاركات الجديدة
جديد مشاركات الحائط
آخر النشاطات
الأعضاء
الزوار الحاليين
مشاركات الحائط الجديدة
البحث عن مشاركات الملف الشخصي
تسجيل الدخول
تسجيل
ما الجديد
البحث
البحث
بحث بالعناوين فقط
بواسطة:
المشاركات الجديدة
بحث بالمنتديات
قائمة
تسجيل الدخول
تسجيل
تثبيت التطبيق
تثبيت
الرئيسية
المنتديات
قسم القرآن و القراءات و التجويد
ركن التجويد العام
همزة الوصل
تم تعطيل الجافا سكربت. للحصول على تجربة أفضل، الرجاء تمكين الجافا سكربت في المتصفح الخاص بك قبل المتابعة.
أنت تستخدم أحد المتصفحات القديمة. قد لا يتم عرض هذا الموقع أو المواقع الأخرى بشكل صحيح.
يجب عليك ترقية متصفحك أو استخدام
أحد المتصفحات البديلة
.
الرد على الموضوع
الرسالة
<blockquote data-quote="أم حذيفة" data-source="post: 74232" data-attributes="member: 1"><p style="text-align: center"><u><span style="font-size: 18px"><span style="color: #006400">همزة الوصل</span></span></u><span style="font-family: 'Tahoma'"></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Tahoma'"></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: darkslategray"> مبحث <span style="color: magenta">همزة الوصل</span> في اللغة العربية و في تلاوة القرآن العظيم.</span></span></span></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">همزة الوصل</span> سببها أن العرب عندما ينطقون</span></span></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: red">لا يبدؤن بحرف ساكن</span>,</span></span></strong><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"> هكذا لغتهم.</span></span></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: darkslategray">قد نجد في لغات أخرى كلمات كثيرة جدا في الانكليزية أو الفرنسية مثلا تبدأ بحرف ساكن, لكن هذا غير موجود في كلام العرب.</span></span></span></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: darkslategray">العرب إذا تكلموا <span style="color: blue">بدؤوا بحرف متحرك</span> <span style="color: purple">ووقفوا على حرف ساكن</span>, هكذا لغتهم, و بها نزل القران .</span></span></span></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">لذلك كانت العرب إذا وجد في كلامهم</span></span></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">كلمة <span style="color: red">أولها حرف ساكن</span> </span></span></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">جلبوا قبل ذلك الساكن همزة (همزة متحركة طبعا), ينطقونها حتى يتوصلوا بها للتمكن من البدء بالساكن.</span></span></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">فحيث أن هذه الهمزة تُوُصِّل بها للتمكن بالبدء بالساكن,</span></span></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">سماها علماؤنا <span style="color: magenta">همزة الوصل</span>,</span></span></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">و سماها الخليل بن أحمد- <span style="color: darkorange">سُلـَم اللسان</span>,</span></span></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: darkslategray">لأن السلم يُتوصل به من طبقة الى طبقة كما هو معلوم,</span></span></span></strong></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"></span></span></span><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"></span></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"></span></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"><B><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">فلذلك هذه الهمزة ما يؤتى بها إلا عند <span style="color: blue">البدء</span> في الكلام أي <span style="color: magenta">همزة الوصل</span></span></span> </span></span></span></span></p><p><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"></span></span></span></span></p><p style="margin-right: 20px"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: darkorchid">و سببها كما ذكرت أن عندي كلمة الحرف الاول منها ساكن, من أجل هذا الساكن, و من أجل أن أتمكن من</span> </span></span></p></span></span></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">ا<span style="color: red">لنطق بالساكن</span> <span style="color: darkorchid">والبدء به نجلب هذه الهمزة.</span> </span></span></p></span></span></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"></p></span></span></span></span></p><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"></p> </p><p></span></span></span></span><p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: darkslategray">إذاً نلاحظ على الشاشة تعريف <span style="color: magenta">همزة الوصل</span> كما هي في اللغة و كما هي في نطق القران العظيم في علم تجويده.</span></span></span></strong></span></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"></span></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: darkred">نلاحظ على الشاشة اللوحة الأولى اليوم</span></span></span></strong></span></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"></span></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"><strong><img src="http://www.m5zn.com/uploads/2010/5/19/photo/051910050530cjwjkru.bmp" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></strong></span></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"><strong></strong></span></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"><strong></strong><strong><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'">همزة الوصل هي همزة يُؤتى بها للتمكن من البدء بالساكن تَثْبُت في بدء الكلام و تسقط في وِصْلِه ,</span></span></span></span></span></span></span></span></strong></span></span></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Tahoma'"><span style="color: #000000"><span style="font-family: 'Traditional Arabic'"><strong><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'">في بعض الكتب يقولون في دَرْجِه أي درج الكلام ولهما نفس المعنى نحو:</span></span></span></span></span></span></span></span></strong></span></span></span></span></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">-{ مِِِيثَاقَ الذّينََ } لاحظوا أن همزة "<span style="color: magenta">ا</span>لذين" لم تُنطق لان قبلها كلام , لكن لو بدأنا بكلمة "الذين" كالمثال الثاني نقول</span></span></span></span></span></span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">{ الَّذِينَ يَذْكُرُونَ} فننطق همزة" <span style="color: magenta">ا</span>لذين"</span></span></span></span></span></span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><strong><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">-المثال الثالث على الشاشة { وَ<span style="color: magenta">ا</span>هْدِنَا } انتقلنا من الواو الى الهاء و لم ننطق الهمزة , فالهمزة سقطت هنا لانها</span></span></span></span></span></span></strong></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><strong><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">في وسط الكلام بينما لو بدأنا بالفعل "اهدنا" كما في الفاتحة نقول{ <span style="color: magenta">اِ</span>هدنا}</span></span></span></span></span></span></strong></span></span></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">هذا هو تعريف <span style="color: magenta">همزة الوصل</span> في اللغة.</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: magenta">همزة الوصل</span> هذه تدخل في اللغة العربية على الكلام,</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">و كلام العرب يا إخوة قسمه علماؤنا الى ثلاث مجموعات: </span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">1<span style="color: blue">-المجموعة الاولى: </span><span style="color: purple">الأفعال </span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: blue">2- المجموعة الثانية:<span style="color: navy"> الأسماء</span> </span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: blue">3-المجموعة الثالثة:</span><span style="color: darkorange"> الحروف</span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">إذ ًا قد تدخل</span> <span style="color: magenta">همزة الوصل</span> <span style="color: royalblue">على <span style="color: navy">اسم</span>,على<span style="color: purple"> فعل</span>, أو قد تدخل على<span style="color: darkorange"> حرف</span> من الحروف. </span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: darkred">ماقلته نلاحظه على اللوحة التعليمية الثانية في حلقة اليوم</span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: darkslategray">نلاحظ على الشاشة</span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><img src="http://www.m5zn.com/uploads/2010/5/19/photo/0519100505300lfi93xq2y8.bmp" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">إذ ًا هكذا هو وضع <span style="color: magenta">همزة الوصل</span> في اللغة. </span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: darkslategray">نبدأ حديثنا اليوم عن دخول</span> <span style="color: magenta">همزة الوصل</span> <span style="color: darkslategray">على</span> <span style="color: purple">الأفعال</span> </span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">إذا دخلت <span style="color: magenta">همزة الوصل</span> على <span style="color: purple">فعل</span> من<span style="color: purple"> أفعال</span> اللغة العربية بسبب أن الحرف الاول منه <span style="color: red">ساكن</span>, </span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: darkred">هنا نحن امام ثلاثة احتمالات : </span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">*الاحتمال الأول أن يكون الحرف الثالث من هذا الفعل</span><span style="color: darkorange"> ولما نقول الثالث نقصد</span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: teal">الحرف الأول</span>- <span style="color: magenta">همزة الوصل</span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: deepskyblue">الثاني</span>- الساكن الذي من أجله جُلبت همزة الوصل</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: sienna">الثالث</span><span style="color: seagreen">- الحرف المتحرك</span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: seagreen">هذا </span><span style="color: sienna">الثالث</span> إما أن يكون <span style="color: blue">مفتوحًا</span> أو <span style="color: blue">مضمومًا</span> أو <span style="color: blue">مكسورًا</span>, ثلاث احتمالات لا رابع لها .</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="margin-right: 20px"><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">فإن كان هذا الحرف الثالث <span style="color: blue">مضموما</span> نضُم <span style="color: magenta">همزة الوصل</span> </span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">(<span style="color: mediumturquoise">مضموما ضمًا لازمًا و سأشرح بعد قليل ما الفرق بين الضم اللازم و الضم غير اللازم</span>).</span></span></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"></p> </p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">انْظـُر إلى هذا المثال من القرآن</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">{<span style="color: darkgreen"><u>اُ</u>رْكُض بِرِجْلِكَ هَذا مُغْتَسَل بَارِدٌ وَ شَرَاب</span>}</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">هنا في كلمة "اركض" نجد <span style="color: magenta">همزة وصل</span> بعدها راء ساكنة بعدها كاف مضمومة,</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">من أجل ضمة الكاف ضممنا<span style="color: magenta"> همزة الوصل</span> عند البدء بها.</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">{<span style="color: darkgreen"><u>اُ</u>سْكُنْ أنْتَ وَ زَوْجُكَ الجَنّة</span>}</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">تأملوا هذا الفعل "اسكن" نجد <span style="color: magenta">همزة وصل</span> بعدها سين ساكنة ثم كاف مضمومة , </span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">فمن أجل ضمة الكاف ضممنا همزة الوصل عند البدء بها,</span></span></strong><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">ولو وصلنا تسقط. </span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">مثلا {<span style="color: darkgreen">وَيَا آدَمُ <u>ا</u>سْكُن</span> } فتسقط همزة الوصل. </span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: darkred">إذ ًا خلاصة الكلام</span> في الحالة الأولى</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: red">إذا دخلت <span style="color: magenta">همزة الوصل</span> على فعل, و كان الحرف الثالث منه مضمومًا ضمًا لازمًا,</span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: red">فإن <span style="color: magenta">همزة الوصل</span> تُضم عند البدء بها .</span> </span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: darkred">نلاحظ ذلك على اللوحة التعليمية التالية التي تبين ذلك</span> </span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><img src="http://www.m5zn.com/uploads/2010/5/19/photo/051910050530n4qc88ktpi0uwr6h4w5.bmp" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><u>حركة همزة الوصل عند البدء بالفعل</u> </span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">تُضم همزة الوصل عند البدء بالفعل إذا كان الحرف الثالث منه مضموما ضمًا لازمًا نحو </span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">-<u>اُ</u>رْ<u>كُ</u>ضْ </span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">-<u>اُ</u>دْ<u>عُ</u> الى سَبِيلِ رَبِِّك </span></span></strong></span><span style="font-family: 'Times New Roman'"></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">-<u>اُ</u>جْ<u>تُ</u>ثَّتْ : لاحظوا الحرف الثالث و هو التاء مضمومة ولذلك ضممنا همزة الوصل عند البدء بها ,</span></span></strong></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">و دائما نقول عند البدء</span></span></strong></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">-<u>اُ</u>نْ<u>ظُ</u>رْ: ايضا هنا ضممنا همزة الوصل عند البدء بها</span></span></strong></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: red">لمَ؟</span> </span></span></strong></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">لأن الحرف الثالث وهو الظاء مضموم.</span></span></strong></span></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: darkred">لاحظوا أننا قلنا مضمومًا ضمًا لازمًا.</span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: teal">نعود الأن فنتكلم عن الحالة الثانية والثالثة, وهو أن يكون الحرف الثالث من الفعل</span> <span style="color: blue">مفتوحًا</span> أو <span style="color: blue">مكسورًا</span> </span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">أو<span style="color: blue">مضمومًا ضمًا غير لازم</span> :</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">-<span style="color: blue">مفتوحًا</span> مثل : { <span style="color: darkgreen">اِذْ<u>هَ</u>بْ أَََنْتَ وَ أَخُوك بِآيَاتِي وَلاَ تَنِيا فِي ذِكْرِي</span> }</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">في "اِذهب" إن كان الحرف الثالث هنا في المثال جاء مفتوحا- الأول همزة، الثاني ذال ساكنة، الثالث هاء مفتوحة,</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">فإن فـُتح الثالث <span style="color: orange">نَكْسِر</span> الهمزة.</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">-إن <span style="color: blue">كُسر</span> الثالث ايضا <span style="color: orange">نَكْسِر</span> الهمزة</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">كمثال {<span style="color: darkgreen"> رَبَّنَا اكْ<u>شِ</u>فْ عَنَّا العَذَابَ</span>} </span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">في" اكشف" الشين هنا مكسورة و هي الحرف الثالث في الفعل,</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: teal">من اجل هذا, لو بدأنا بهذا الفعل نبدأ بهمزة مكسورة.</span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">-<span style="color: olive">أما قولنا ضمًا لازمًا في القاعدة التي مرت و الكلام الذي نقوله الأن</span>,</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">الضم غير اللازم هو <span style="color: orange">الضم العارض.</span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">هناك أفعال يا إخواننا في اللغة العربية <span style="color: mediumturquoise">ظاهرها</span> الحرف الثالث عليه ضمة,</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: mediumturquoise">لكن هذه الضمة ليست له.</span></span></span></strong></p> <p style="margin-right: 20px"><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">هذا شيء من علم الصرف.</span></span></p> <p style="text-align: center"></p> </p> <p style="margin-right: 20px"><p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: darkslategray">سامحونا دائما القرآن و نطقه شديد الصلة بعلم النحو و علم الصرف, و ماخُدم النحو و الصرف إلا </span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: darkslategray">من أجل الكتاب المعظم.</span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">مثلا انظر الى فعل "<u> اُ</u>قْضُوا " في الاية </span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">{<span style="color: darkgreen"> ثُم اقْضُوا إلَيّ ولاَ تَنْظِرُون</span> } </span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">الحرف الثالث الضاء <span style="color: blue">مضمومة</span>, فقد يتبادر للذهن لمن ليس له تعمق في علم الصرف , أنه طالما الثالث مضموم</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">سنضم الهمزة,</span></span></strong><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">وهو ليس كذلك, </span></span></strong><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">لأن هذا الفعل أصله " اِقْ<u>ضِ</u>" من قضى يقضي و دخلت عليه واو الجماعة, </span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">ولكن في المفرد لو أمرته ستقول "اِقْ<u>ضِ</u> يافلان"</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">لكن لو دخلت واو الجماعة تُضم الضاد من أجل مجانسة واو الجماعة فيصير الفعل " اِقْ<u>ضُ</u>وا", فتبقى الكسرة</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">في اول الفعل لأن مفرده "اِقْضِ".</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> </p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="color: #c00000"><span style="font-size: 18px">انظر في سورة الكهف</span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">{<span style="color: darkgreen"> فَقَالُوا ابْنُوا عَلَيهِم بُنْيَانًا</span> }</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">لو أردنا ان نبدأ سنقول "<u>اِ</u>بْ<u>نُ</u>وا" مع إن الثالث مضموم تبقى الهمزة مكسورة ولا نقول<u> اُ</u>بْنُوا" </span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">لأن الحرف الثالث ليس مضمومًا على الحقيقة, بل هو مضموم ضمًا غير لازم.</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">هذه الضمة لو أمرنا من البناء شخصًا مفردًا</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: red">ماذا سنقول له؟؟ </span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">هل نقول له " اِبْ<u>نِ</u> ياَ فُلاَن , اِبْ<u>نِ</u> بَيْتًا, اِبْ<u>نِ</u> عِمَارَةً , اِبْ<u>نِ</u> مَسْجِدًا " أم نقول له" اِبْنُُ" ؟؟ سنقول له "اِبْ<u>نِ</u>"</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">لأن الفعل بَنَى يَبْنِي , فلما دخلت واو الجماعة عليه ضُمت النون من أجل واو الجماعة فصار " اِبْ<u>نُ</u>وا ", </span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">فتبقى همزة الوصل مكسورة</span></span></strong><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">ما قلته عن أن الحرف الثالث إن كان مفتوحًا أو مكسورًا أو مضمومًا ضمًا </span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">غير لازم يعني ضمًا عارضًا فإن الفعل يُبدأ به بهمزة مكسورة.</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: darkred">نرى ذلك على الشاشة في اللوحة التعليمية التالية</span> </span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><img src="http://www.m5zn.com/uploads/2010/5/19/photo/0519100505306yu64fw43brg1ju8.bmp" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><u><strong><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">حركة همزة الوصل عند البدء بالفعل</span></span></span></span></strong></u></p> <p style="margin-right: 20px"><p style="text-align: center"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">تُكسر همزة الوصل عند البدء بالفعل إن كان الحرف الثالث منه : </span></span></span></span></p> <p style="text-align: center"></p> </p> <p style="margin-right: 20px"><p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">1- مكسورا نحو : "اِصبِر" لاحظوا الباء كيف انها مكسورة فنبدأ و نقول اِصْبِر" ولا نقول" اَصْبِر" في كثير</span></span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">في العاميات يقولون " اَصْبِر يَا شِيخ " و هذا لا يصح </span></span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">"اِكْشِفْ " لو بدءنا بها سنكسر الهمزة لان الشين مكسورة و هي الحرف الثالث. </span></span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">2- مفتوحا نحو: اِسْتَغْفِر" هل لاحظتم الفتحة على التاء فلا نقول "اَسْتَغْفِرْ "</span></span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'">اِتَّقُوا" أنظروا الى هذا الفعل , أين الحرف الثالث ؟؟ لا تظنوا بانه القاف يا إخواننا ,الحرف الثالث هو التاء </span></span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'">الثانية لان التاء مشددة فهي عبارة عن تاءين ساكنة فمفتوحة , فطالما ان الحرف الثالث مفتوح تكسر</span></span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'">الهمزة عند البدء. </span></span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"></p> </p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">3- مضموما ضما عارضا نحو : اِبْنُوا " كما شرحت منذ قليل</span></span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">اِمِْشُوا" لان المفرد يُؤمر فيقال له "اِمْشِ يَا فُلاَن" ولا يقال "اِمْشُ يَا فُلاَن " </span></span></strong></span></span><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"></span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">"اِيتُوا" لو بدءنا بها </span></span></strong><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">"اِقْضوا "</span></span></strong><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">"اِيتُونِي"</span></span></strong></span></span></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="margin-right: 20px"><p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">إذاً لاحظنا يا إخواننا من خلال درسنا اليوم أن <span style="color: magenta">همزة الوصل</span> إن دخلت على <span style="color: navy">فعل</span> من <span style="color: navy">أفعال</span> اللغة العربية,</span></span></p> <p style="text-align: center"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">لأن اوله حرف ساكن حركتها دائرة بين الضم و الكسر ولا تُفتح أبدًا.</span></span></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"></p> </p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: darkred">لخصت لكم ذلك في اللوحة الاخيرة التي نراها في حلقة اليوم</span> -</span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><img src="http://www.m5zn.com/uploads/2010/5/19/photo/051910050530jgukrbkkmo.bmp" alt="" class="fr-fic fr-dii fr-draggable " style="" /></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">نلاحظ بِأن حركة همزة الوصل في الافعال هي :</span></span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">-إما <span style="color: blue">الضم</span> و ذلك إن ضُمّ ثالث الفعل ضما لازما كما شرحنا آنفا </span></span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-size: 18px"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px">-وإما <span style="color: blue">الكسر</span> إن كًسر او فتح ثالث الفعل أو ضُم ضما عارضا كما سبق بيانه</span></span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"><strong><span style="font-family: 'Times New Roman'"><span style="font-size: 18px"><span style="color: royalblue">هذا وضع <span style="color: magenta">همزة الوصل</span> في اللغة العربية و هذا وضعها في <span style="color: navy">الأفعال</span> خاصة, </span></span></span></strong></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"></p> <p style="text-align: center"></p></blockquote><p></p>
[QUOTE="أم حذيفة, post: 74232, member: 1"] [CENTER][U][SIZE=5][COLOR=#006400]همزة الوصل[/COLOR][/SIZE][/U][FONT=Tahoma] [COLOR=#000000][FONT=Traditional Arabic][B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=darkslategray] مبحث [COLOR=magenta]همزة الوصل[/COLOR] في اللغة العربية و في تلاوة القرآن العظيم.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=magenta]همزة الوصل[/COLOR] سببها أن العرب عندما ينطقون[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=red]لا يبدؤن بحرف ساكن[/COLOR],[/SIZE][/FONT][/B][B][FONT=Times New Roman][SIZE=5] هكذا لغتهم.[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=darkslategray]قد نجد في لغات أخرى كلمات كثيرة جدا في الانكليزية أو الفرنسية مثلا تبدأ بحرف ساكن, لكن هذا غير موجود في كلام العرب.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=darkslategray]العرب إذا تكلموا [COLOR=blue]بدؤوا بحرف متحرك[/COLOR] [COLOR=purple]ووقفوا على حرف ساكن[/COLOR], هكذا لغتهم, و بها نزل القران .[/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]لذلك كانت العرب إذا وجد في كلامهم[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]كلمة [COLOR=red]أولها حرف ساكن[/COLOR] [/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]جلبوا قبل ذلك الساكن همزة (همزة متحركة طبعا), ينطقونها حتى يتوصلوا بها للتمكن من البدء بالساكن.[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]فحيث أن هذه الهمزة تُوُصِّل بها للتمكن بالبدء بالساكن,[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]سماها علماؤنا [COLOR=magenta]همزة الوصل[/COLOR],[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]و سماها الخليل بن أحمد- [COLOR=darkorange]سُلـَم اللسان[/COLOR],[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=darkslategray]لأن السلم يُتوصل به من طبقة الى طبقة كما هو معلوم,[/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [/FONT][/COLOR][/FONT][COLOR=#000000][FONT=Tahoma][COLOR=#000000][FONT=Traditional Arabic] <B>[FONT=Times New Roman][SIZE=5]فلذلك هذه الهمزة ما يؤتى بها إلا عند [COLOR=blue]البدء[/COLOR] في الكلام أي [COLOR=magenta]همزة الوصل[/COLOR][/SIZE][/FONT] [/FONT][/COLOR][/FONT][/COLOR][/CENTER][COLOR=#000000][FONT=Tahoma][COLOR=#000000][FONT=Traditional Arabic] [INDENT][CENTER][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=darkorchid]و سببها كما ذكرت أن عندي كلمة الحرف الاول منها ساكن, من أجل هذا الساكن, و من أجل أن أتمكن من[/COLOR] ا[COLOR=red]لنطق بالساكن[/COLOR] [COLOR=darkorchid]والبدء به نجلب هذه الهمزة.[/COLOR] [/SIZE][/FONT] [/CENTER] [/INDENT][/FONT][/COLOR][/FONT][/COLOR][CENTER][COLOR=#000000][FONT=Tahoma][COLOR=#000000][FONT=Traditional Arabic][B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=darkslategray]إذاً نلاحظ على الشاشة تعريف [COLOR=magenta]همزة الوصل[/COLOR] كما هي في اللغة و كما هي في نطق القران العظيم في علم تجويده.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=darkred]نلاحظ على الشاشة اللوحة الأولى اليوم[/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][IMG]http://www.m5zn.com/uploads/2010/5/19/photo/051910050530cjwjkru.bmp[/IMG] [/B][B][SIZE=5][FONT=Times New Roman][SIZE=5][FONT=Times New Roman][SIZE=5][FONT=Times New Roman][SIZE=5][FONT=Times New Roman]همزة الوصل هي همزة يُؤتى بها للتمكن من البدء بالساكن تَثْبُت في بدء الكلام و تسقط في وِصْلِه , في بعض الكتب يقولون في دَرْجِه أي درج الكلام ولهما نفس المعنى نحو:[/FONT][/SIZE][/FONT][/SIZE][/FONT][/SIZE][/FONT][/SIZE][/B][/FONT][/COLOR][/FONT][/COLOR] [B][SIZE=5][FONT=Times New Roman][SIZE=5][FONT=Times New Roman][SIZE=5][FONT=Times New Roman][FONT=Times New Roman][SIZE=5]-{ مِِِيثَاقَ الذّينََ } لاحظوا أن همزة "[COLOR=magenta]ا[/COLOR]لذين" لم تُنطق لان قبلها كلام , لكن لو بدأنا بكلمة "الذين" كالمثال الثاني نقول { الَّذِينَ يَذْكُرُونَ} فننطق همزة" [COLOR=magenta]ا[/COLOR]لذين"[/SIZE][/FONT][/FONT][/SIZE][/FONT][/SIZE][/FONT][/SIZE][/B] [SIZE=5][FONT=Times New Roman][B][SIZE=5][FONT=Times New Roman][SIZE=5][FONT=Times New Roman][FONT=Times New Roman][SIZE=5]-المثال الثالث على الشاشة { وَ[COLOR=magenta]ا[/COLOR]هْدِنَا } انتقلنا من الواو الى الهاء و لم ننطق الهمزة , فالهمزة سقطت هنا لانها في وسط الكلام بينما لو بدأنا بالفعل "اهدنا" كما في الفاتحة نقول{ [COLOR=magenta]اِ[/COLOR]هدنا}[/SIZE][/FONT][/FONT][/SIZE][/FONT][/SIZE][/B][/FONT][/SIZE] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]هذا هو تعريف [COLOR=magenta]همزة الوصل[/COLOR] في اللغة.[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=magenta]همزة الوصل[/COLOR] هذه تدخل في اللغة العربية على الكلام,[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]و كلام العرب يا إخوة قسمه علماؤنا الى ثلاث مجموعات: [/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]1[COLOR=blue]-المجموعة الاولى: [/COLOR][COLOR=purple]الأفعال [/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=blue]2- المجموعة الثانية:[COLOR=navy] الأسماء[/COLOR] [/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=blue]3-المجموعة الثالثة:[/COLOR][COLOR=darkorange] الحروف[/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=royalblue]إذ ًا قد تدخل[/COLOR] [COLOR=magenta]همزة الوصل[/COLOR] [COLOR=royalblue]على [COLOR=navy]اسم[/COLOR],على[COLOR=purple] فعل[/COLOR], أو قد تدخل على[COLOR=darkorange] حرف[/COLOR] من الحروف. [/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=darkred]ماقلته نلاحظه على اللوحة التعليمية الثانية في حلقة اليوم[/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=darkslategray]نلاحظ على الشاشة[/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][IMG]http://www.m5zn.com/uploads/2010/5/19/photo/0519100505300lfi93xq2y8.bmp[/IMG][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]إذ ًا هكذا هو وضع [COLOR=magenta]همزة الوصل[/COLOR] في اللغة. [/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=darkslategray]نبدأ حديثنا اليوم عن دخول[/COLOR] [COLOR=magenta]همزة الوصل[/COLOR] [COLOR=darkslategray]على[/COLOR] [COLOR=purple]الأفعال[/COLOR] [/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]إذا دخلت [COLOR=magenta]همزة الوصل[/COLOR] على [COLOR=purple]فعل[/COLOR] من[COLOR=purple] أفعال[/COLOR] اللغة العربية بسبب أن الحرف الاول منه [COLOR=red]ساكن[/COLOR], [COLOR=darkred]هنا نحن امام ثلاثة احتمالات : [/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=royalblue]*الاحتمال الأول أن يكون الحرف الثالث من هذا الفعل[/COLOR][COLOR=darkorange] ولما نقول الثالث نقصد[/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=teal]الحرف الأول[/COLOR]- [COLOR=magenta]همزة الوصل[/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=deepskyblue]الثاني[/COLOR]- الساكن الذي من أجله جُلبت همزة الوصل[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=sienna]الثالث[/COLOR][COLOR=seagreen]- الحرف المتحرك[/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=seagreen]هذا [/COLOR][COLOR=sienna]الثالث[/COLOR] إما أن يكون [COLOR=blue]مفتوحًا[/COLOR] أو [COLOR=blue]مضمومًا[/COLOR] أو [COLOR=blue]مكسورًا[/COLOR], ثلاث احتمالات لا رابع لها .[/SIZE][/FONT][/B] [/CENTER] [INDENT][CENTER][FONT=Times New Roman][SIZE=5]فإن كان هذا الحرف الثالث [COLOR=blue]مضموما[/COLOR] نضُم [COLOR=magenta]همزة الوصل[/COLOR] ([COLOR=mediumturquoise]مضموما ضمًا لازمًا و سأشرح بعد قليل ما الفرق بين الضم اللازم و الضم غير اللازم[/COLOR]).[/SIZE][/FONT] [/CENTER] [/INDENT][CENTER][B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]انْظـُر إلى هذا المثال من القرآن[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]{[COLOR=darkgreen][U]اُ[/U]رْكُض بِرِجْلِكَ هَذا مُغْتَسَل بَارِدٌ وَ شَرَاب[/COLOR]}[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]هنا في كلمة "اركض" نجد [COLOR=magenta]همزة وصل[/COLOR] بعدها راء ساكنة بعدها كاف مضمومة,[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]من أجل ضمة الكاف ضممنا[COLOR=magenta] همزة الوصل[/COLOR] عند البدء بها.[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]{[COLOR=darkgreen][U]اُ[/U]سْكُنْ أنْتَ وَ زَوْجُكَ الجَنّة[/COLOR]}[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]تأملوا هذا الفعل "اسكن" نجد [COLOR=magenta]همزة وصل[/COLOR] بعدها سين ساكنة ثم كاف مضمومة , فمن أجل ضمة الكاف ضممنا همزة الوصل عند البدء بها,[/SIZE][/FONT][/B][B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]ولو وصلنا تسقط. [/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]مثلا {[COLOR=darkgreen]وَيَا آدَمُ [U]ا[/U]سْكُن[/COLOR] } فتسقط همزة الوصل. [/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=darkred]إذ ًا خلاصة الكلام[/COLOR] في الحالة الأولى[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=red]إذا دخلت [COLOR=magenta]همزة الوصل[/COLOR] على فعل, و كان الحرف الثالث منه مضمومًا ضمًا لازمًا, فإن [COLOR=magenta]همزة الوصل[/COLOR] تُضم عند البدء بها .[/COLOR] [/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=darkred]نلاحظ ذلك على اللوحة التعليمية التالية التي تبين ذلك[/COLOR] [/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][IMG]http://www.m5zn.com/uploads/2010/5/19/photo/051910050530n4qc88ktpi0uwr6h4w5.bmp[/IMG][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][FONT=Times New Roman][U]حركة همزة الوصل عند البدء بالفعل[/U] [/FONT][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][FONT=Times New Roman][SIZE=5]تُضم همزة الوصل عند البدء بالفعل إذا كان الحرف الثالث منه مضموما ضمًا لازمًا نحو [/SIZE][/FONT][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][FONT=Times New Roman][SIZE=5]-[U]اُ[/U]رْ[U]كُ[/U]ضْ [/SIZE][/FONT][/FONT][/B] [FONT=Times New Roman][B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]-[U]اُ[/U]دْ[U]عُ[/U] الى سَبِيلِ رَبِِّك [/SIZE][/FONT][/B][/FONT][FONT=Times New Roman] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]-[U]اُ[/U]جْ[U]تُ[/U]ثَّتْ : لاحظوا الحرف الثالث و هو التاء مضمومة ولذلك ضممنا همزة الوصل عند البدء بها , و دائما نقول عند البدء[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]-[U]اُ[/U]نْ[U]ظُ[/U]رْ: ايضا هنا ضممنا همزة الوصل عند البدء بها[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=red]لمَ؟[/COLOR] [/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]لأن الحرف الثالث وهو الظاء مضموم.[/SIZE][/FONT][/B][/FONT] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=darkred]لاحظوا أننا قلنا مضمومًا ضمًا لازمًا.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=teal]نعود الأن فنتكلم عن الحالة الثانية والثالثة, وهو أن يكون الحرف الثالث من الفعل[/COLOR] [COLOR=blue]مفتوحًا[/COLOR] أو [COLOR=blue]مكسورًا[/COLOR] أو[COLOR=blue]مضمومًا ضمًا غير لازم[/COLOR] :[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]-[COLOR=blue]مفتوحًا[/COLOR] مثل : { [COLOR=darkgreen]اِذْ[U]هَ[/U]بْ أَََنْتَ وَ أَخُوك بِآيَاتِي وَلاَ تَنِيا فِي ذِكْرِي[/COLOR] }[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]في "اِذهب" إن كان الحرف الثالث هنا في المثال جاء مفتوحا- الأول همزة، الثاني ذال ساكنة، الثالث هاء مفتوحة,[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]فإن فـُتح الثالث [COLOR=orange]نَكْسِر[/COLOR] الهمزة.[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]-إن [COLOR=blue]كُسر[/COLOR] الثالث ايضا [COLOR=orange]نَكْسِر[/COLOR] الهمزة[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]كمثال {[COLOR=darkgreen] رَبَّنَا اكْ[U]شِ[/U]فْ عَنَّا العَذَابَ[/COLOR]} [/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]في" اكشف" الشين هنا مكسورة و هي الحرف الثالث في الفعل,[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=teal]من اجل هذا, لو بدأنا بهذا الفعل نبدأ بهمزة مكسورة.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]-[COLOR=olive]أما قولنا ضمًا لازمًا في القاعدة التي مرت و الكلام الذي نقوله الأن[/COLOR],[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]الضم غير اللازم هو [COLOR=orange]الضم العارض.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]هناك أفعال يا إخواننا في اللغة العربية [COLOR=mediumturquoise]ظاهرها[/COLOR] الحرف الثالث عليه ضمة,[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=mediumturquoise]لكن هذه الضمة ليست له.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/B][/CENTER] [INDENT][CENTER][FONT=Times New Roman][SIZE=5]هذا شيء من علم الصرف.[/SIZE][/FONT] [/CENTER] [/INDENT][INDENT][CENTER][B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=darkslategray]سامحونا دائما القرآن و نطقه شديد الصلة بعلم النحو و علم الصرف, و ماخُدم النحو و الصرف إلا من أجل الكتاب المعظم.[/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]مثلا انظر الى فعل "[U] اُ[/U]قْضُوا " في الاية [/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]{[COLOR=darkgreen] ثُم اقْضُوا إلَيّ ولاَ تَنْظِرُون[/COLOR] } [/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]الحرف الثالث الضاء [COLOR=blue]مضمومة[/COLOR], فقد يتبادر للذهن لمن ليس له تعمق في علم الصرف , أنه طالما الثالث مضموم سنضم الهمزة,[/SIZE][/FONT][/B][B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]وهو ليس كذلك, [/SIZE][/FONT][/B][B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]لأن هذا الفعل أصله " اِقْ[U]ضِ[/U]" من قضى يقضي و دخلت عليه واو الجماعة, [/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]ولكن في المفرد لو أمرته ستقول "اِقْ[U]ضِ[/U] يافلان"[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]لكن لو دخلت واو الجماعة تُضم الضاد من أجل مجانسة واو الجماعة فيصير الفعل " اِقْ[U]ضُ[/U]وا", فتبقى الكسرة في اول الفعل لأن مفرده "اِقْضِ".[/SIZE][/FONT][/B] [/CENTER] [/INDENT][CENTER][B][FONT=Times New Roman][COLOR=#c00000][SIZE=5]انظر في سورة الكهف[/SIZE][/COLOR][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]{[COLOR=darkgreen] فَقَالُوا ابْنُوا عَلَيهِم بُنْيَانًا[/COLOR] }[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]لو أردنا ان نبدأ سنقول "[U]اِ[/U]بْ[U]نُ[/U]وا" مع إن الثالث مضموم تبقى الهمزة مكسورة ولا نقول[U] اُ[/U]بْنُوا" [/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]لأن الحرف الثالث ليس مضمومًا على الحقيقة, بل هو مضموم ضمًا غير لازم.[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]هذه الضمة لو أمرنا من البناء شخصًا مفردًا[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=red]ماذا سنقول له؟؟ [/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]هل نقول له " اِبْ[U]نِ[/U] ياَ فُلاَن , اِبْ[U]نِ[/U] بَيْتًا, اِبْ[U]نِ[/U] عِمَارَةً , اِبْ[U]نِ[/U] مَسْجِدًا " أم نقول له" اِبْنُُ" ؟؟ سنقول له "اِبْ[U]نِ[/U]" لأن الفعل بَنَى يَبْنِي , فلما دخلت واو الجماعة عليه ضُمت النون من أجل واو الجماعة فصار " اِبْ[U]نُ[/U]وا ", فتبقى همزة الوصل مكسورة[/SIZE][/FONT][/B][B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]ما قلته عن أن الحرف الثالث إن كان مفتوحًا أو مكسورًا أو مضمومًا ضمًا غير لازم يعني ضمًا عارضًا فإن الفعل يُبدأ به بهمزة مكسورة.[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=darkred]نرى ذلك على الشاشة في اللوحة التعليمية التالية[/COLOR] [/SIZE][/FONT][/B] [B][IMG]http://www.m5zn.com/uploads/2010/5/19/photo/0519100505306yu64fw43brg1ju8.bmp[/IMG][/B] [U][B][SIZE=5][FONT=Times New Roman][FONT=Times New Roman][SIZE=5]حركة همزة الوصل عند البدء بالفعل[/SIZE][/FONT][/FONT][/SIZE][/B][/U][/CENTER] [INDENT][CENTER][SIZE=5][FONT=Times New Roman][FONT=Times New Roman][SIZE=5]تُكسر همزة الوصل عند البدء بالفعل إن كان الحرف الثالث منه : [/SIZE][/FONT][/FONT][/SIZE] [/CENTER] [/INDENT][INDENT][CENTER][B][SIZE=5][FONT=Times New Roman][FONT=Times New Roman][SIZE=5]1- مكسورا نحو : "اِصبِر" لاحظوا الباء كيف انها مكسورة فنبدأ و نقول اِصْبِر" ولا نقول" اَصْبِر" في كثير في العاميات يقولون " اَصْبِر يَا شِيخ " و هذا لا يصح [/SIZE][/FONT][/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=5][FONT=Times New Roman][FONT=Times New Roman][SIZE=5]"اِكْشِفْ " لو بدءنا بها سنكسر الهمزة لان الشين مكسورة و هي الحرف الثالث. [/SIZE][/FONT][/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=5][FONT=Times New Roman][FONT=Times New Roman][SIZE=5]2- مفتوحا نحو: اِسْتَغْفِر" هل لاحظتم الفتحة على التاء فلا نقول "اَسْتَغْفِرْ "[/SIZE][/FONT][/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=5][FONT=Times New Roman][SIZE=5][FONT=Times New Roman]اِتَّقُوا" أنظروا الى هذا الفعل , أين الحرف الثالث ؟؟ لا تظنوا بانه القاف يا إخواننا ,الحرف الثالث هو التاء الثانية لان التاء مشددة فهي عبارة عن تاءين ساكنة فمفتوحة , فطالما ان الحرف الثالث مفتوح تكسر الهمزة عند البدء. [/FONT][/SIZE][/FONT][/SIZE][/B] [/CENTER] [/INDENT][CENTER][B][SIZE=5][FONT=Times New Roman][FONT=Times New Roman][SIZE=5]3- مضموما ضما عارضا نحو : اِبْنُوا " كما شرحت منذ قليل[/SIZE][/FONT][/FONT][/SIZE][/B] [SIZE=5][FONT=Times New Roman][B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]اِمِْشُوا" لان المفرد يُؤمر فيقال له "اِمْشِ يَا فُلاَن" ولا يقال "اِمْشُ يَا فُلاَن " [/SIZE][/FONT][/B][/FONT][/SIZE][SIZE=5][FONT=Times New Roman] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]"اِيتُوا" لو بدءنا بها [/SIZE][/FONT][/B][B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]"اِقْضوا "[/SIZE][/FONT][/B][B][FONT=Times New Roman][SIZE=5]"اِيتُونِي"[/SIZE][/FONT][/B][/FONT][/SIZE] [/CENTER] [INDENT][CENTER][FONT=Times New Roman][SIZE=5]إذاً لاحظنا يا إخواننا من خلال درسنا اليوم أن [COLOR=magenta]همزة الوصل[/COLOR] إن دخلت على [COLOR=navy]فعل[/COLOR] من [COLOR=navy]أفعال[/COLOR] اللغة العربية, لأن اوله حرف ساكن حركتها دائرة بين الضم و الكسر ولا تُفتح أبدًا.[/SIZE][/FONT] [/CENTER] [/INDENT][CENTER][B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=darkred]لخصت لكم ذلك في اللوحة الاخيرة التي نراها في حلقة اليوم[/COLOR] -[/SIZE][/FONT][/B] [B][FONT=Times New Roman][IMG]http://www.m5zn.com/uploads/2010/5/19/photo/051910050530jgukrbkkmo.bmp[/IMG][/FONT][/B] [B][SIZE=5][FONT=Times New Roman][FONT=Times New Roman][SIZE=5]نلاحظ بِأن حركة همزة الوصل في الافعال هي :[/SIZE][/FONT][/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=5][FONT=Times New Roman][FONT=Times New Roman][SIZE=5]-إما [COLOR=blue]الضم[/COLOR] و ذلك إن ضُمّ ثالث الفعل ضما لازما كما شرحنا آنفا [/SIZE][/FONT][/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=5][FONT=Times New Roman][FONT=Times New Roman][SIZE=5]-وإما [COLOR=blue]الكسر[/COLOR] إن كًسر او فتح ثالث الفعل أو ضُم ضما عارضا كما سبق بيانه[/SIZE][/FONT][/FONT][/SIZE][/B] [B][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=royalblue]هذا وضع [COLOR=magenta]همزة الوصل[/COLOR] في اللغة العربية و هذا وضعها في [COLOR=navy]الأفعال[/COLOR] خاصة, [/COLOR][/SIZE][/FONT][/B] [/CENTER] [/QUOTE]
الإسم
التحقق
اكتب معهد الماهر
رد
الرئيسية
المنتديات
قسم القرآن و القراءات و التجويد
ركن التجويد العام
همزة الوصل